शैक्षिक मामिलामा दलहरू : ‘भन्ने एकथोक गर्ने अर्कै’

मैले तीनवटा राजनीतिक दलको घोषणापत्र हेर्दा शिक्षा क्षेत्रले माग गरेको कुरा समेट्न खोजेको देखिन्छ । कतिपय मुद्दाहरू वस्तुनिष्ठ नै देखिन्छन् तर उनीहरूको राजनीतिक व्यवहारले त्यसमा पनि विश्वास गर्ने आधार भने छैन । किनभने अहिलेसम्म राजनीतिक दलहरू इमानदार भएर काम गरेका छैनन् ।

एमालेले माध्यमिक तहसम्मको शिक्षा अनिवार्य र निःशुल्क भनेको छ, माओवादीले विपन्न र दुर्गमका सहज पहुँच नभएकालाई आवासीय शिक्षा भनेको छ । अहिलेको स्रोत अनुसार यी दुई दलले घोषणा गरेको कुरा पूरा गर्न सम्भव नै छैन । त्यस्तैगरी माओवादीले प्रत्येक प्रदेशमा प्रादेशिक विश्वविद्यालय स्थापना गरिने र प्रत्येक जिल्लामा त्रिविको कम्तीमा एउटा आंगिक क्याम्पस राख्ने भनेको छ । यो आफैंमा विरोधाभास कुरा हो ।

अर्को गठबन्धन दलहरूमध्ये माओवादीले ६ महिनाभित्र शिक्षा ऐन ल्याउँछु, कांग्रेसले एक वर्षभित्र ल्याउँछु भनेको छ । जबकि अहिले शासन सत्तामा भएका दलहरू यिनै हुन् । अहिलेसम्म ल्याउन नसक्नेले ६ महिनाभित्र अथवा एक वर्षभित्र कसरी ल्याउने हो ? अहिले विश्वविद्यालय यिनै दलहरूको पकडमा छ ।

कांग्रेसले विश्वविद्यालयका कुलपति प्रधानमन्त्री, सहकुलपति शिक्षामन्त्री हुने व्यवस्था हटाउँछु भन्छ । उसले अहिले गरेको राजनीतिक गडबडी र विश्वविद्यालयमा हुने नियुक्तिलाई लिएर गरेको राजनीतिक खिचातानी, भागबन्डाको राजनीति हेरेर कसरी विश्वास गर्ने ? यसरी उनीहरूको घोषणा र व्यवहारले विश्वासको संकट सिर्जना गरेको छ ।

अर्को १९-२४ उमेर समूहका महिलाको साक्षरता दर ९५ प्रतिशत पुर्‍याउने हाँसोउठ्दो कुरा छ । अहिलेको विद्यालयको पहुँच हेर्दा त त्यो उमेर समूहको महिलाको साक्षरता दर बढ्ने नै देखिन्छ । त्यसको सट्टा पहुँचमा नभएकालाई, पिछडिएका समूहलाई प्रौढ शिक्षा दिन्छु भन्ने होला नि ! जुन समूह पहुँचमा छन् तिनैलाई साक्षर बनाउँछु भन्ने होइन ।

अर्को बजेटको कुरामा माओवादी र एमालेले कुल बजेटको २० प्रतिशत शिक्षामा लगानी गर्छु भनेका छन् । उनीहरू सत्तामा हुँदा १० र ११ प्रतिशतमा सीमित भए । अब आएर कसरी एक्कासी २० प्रतिशत पुर्‍याउने होला त्यो सोच्ने कुरा हो । दलहरूले घोषणा गरे अनुसार काम गर्नुपर्छ किनभने समयअनुसार आवश्यक छ । तर दलहरूले आफ्नो बानी अनुसार भन्ने, छोड्ने र शिक्षालाई धरासमयी बनाउने काम नगर्लान् भन्न सकिने अवस्था छैन ।

एमालेले नेपालमा चिकित्सा शिक्षाको विकास गरेर विदेशबाट समेत उपचार गर्न नेपाल आउने खालको स्वास्थ्य पर्यटन बनाउने भन्ने छ तर अहिलेसम्म आफै चैं विदेश गएर उपचार गरेर फर्किन्छन् । अब पाँच वर्षभित्र उनीहरूले भनेजस्तो कसरी बनाउन सकिन्छ भन्ने हो ।

अर्को प्रत्येक प्रदेशमा प्राविधिक महाविद्यालय खोल्ने भनिएको छ, अर्कोतिर उनीहरूले मनमोहन प्राविधिक विश्वविद्यालय र मदन भण्डारी विज्ञान तथा प्रविधि विश्वविद्यालयलाई नाम र पोलिटिकल एजेन्डा बाहेक काम दिन सकेका छैनन् । संघीयस्तरमा खोलेको यस्तो छ भने अब प्रादेशिक रूपमा खोलेर कसरी सञ्चालन गर्ने हो भन्ने प्रश्न रहन्छ ।

त्यसैले राजनीतिक दलहरूले के सुनायो भने मतदाता आकषिर्त हुन्छन् भनेर विना अध्ययन घोषणापत्र ल्याएका छन् । जस्तो कांग्रेसले ४० प्रतिशत र एमालेले ७० प्रतिशत वर्तमान पाठ्यक्रममा प्राविधिक र व्यावसायिक सीपलाई समावेश गर्ने भनेका छन् । दुईवटा दलबीच शिक्षाको विषयमा यति ठूलो फरक आउँछ भने अध्ययन गरेर आएको होइन अथवा वैज्ञानिक तथ्यांकको आधारमा होइन भन्ने आफैं स्पष्ट छ ।

अहिले राजनीतिक दलहरूले घोषणा गरेको कार्यक्रमहरूको आधार तयार गर्छौं भनेको भए होला अथवा गर्लान् कि भन्ने आशा गर्न सकिन्थ्यो । तर, उनीहरूले घोषणा गरेको यस्तो बृहत् कार्यक्रमहरू आउने पाँच वर्षमा पूरा गर्छन् भनेर कसरी विश्वास गर्ने ? दलहरूको घोषणापत्र हेर्दा विना अध्ययन, अनुसन्धान लेखिएको हो भन्ने पुष्टि हुन्छ । तिनमा सम्भव नै नभएको कुराहरू पूरा गर्छौं भनेका छन् ।

राजनीतिक दलहरूसँगको मेरो विमति के हो भने उहाँहरूले दशकौंसम्म विद्यार्थी र शिक्षकहरूलाई राजनीति गर्नको लागि प्रयोग गरे । मान्छे भेला गर्ने ठाउँ नभएपछि विद्यार्थी र शिक्षकको सहारा लिए । भगिनी संगठनहरू भनेर विद्यार्थी, शिक्षकहरूको संगठन बनाएका छन् । ती संगठनमा भएकाहरूले शिक्षा क्षेत्रलाई कसरी उत्पादनमूलक बनाउन सक्छन् भन्ने प्रश्न छ । दलहरू शिक्षाप्रति इमानदार नहुँदा हाम्रा शिक्षाका धेरै अवसर गुमे । अघिल्लो निर्वाचनबाट अहिलेसम्म उनीहरूले देखाएको व्यवहार हेर्दा हामीले गुमाएका शिक्षाका अवसरहरू फेरि पनि गुमाउँछौं जस्तो लाग्छ ।

About Author

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

युक्रेनमा रूसी हमला : भ्रम र यथार्थ

केही समयअघि यसै अनलाइनमा प्रकाशित एक लेखमा मैले युक्रेन शक्ति राष्ट्रहरूको भूराजनीतिक द्वन्द्वको चपेटामा परेकाले पहिला फुर्सदमा गरिने गफ जस्तो लाग्ने युद्ध अहिले वास्तविकतामा परिणत हुँदै गएको कुरा उल्लेख गरेको थिएँ। त्यसबेला रूस र पश्चिमी शक्तिहरूबीच युद्ध रोक्नेबारे वार्ता चलिरहेको थियो र धेरैलाई यो उन्मादलाई विवेकले जित्नेछ र युद्धको सम्भावना टर्नेछ भन्ने आशा थियो। तर […]

Read More

‘भविष्यमा राजनीतिमा आउँछु, तर फिल्म क्षेत्र छाड्छु’

काठमाडौं । निर्माता तथा अभिनेता दीपकराज गिरीले भविष्यमा राजनीतिमा आउनु परे फिल्म क्षेत्र नै छाडेर लाग्ने बताएका छन् । आइतबार काठमाडौं क्षेत्र नम्बर ९ को दहचोक खहरे केन्द्रबाट मतदान गरेपछि उनले आफूले राजनीतिक र सामाजिक मुद्दामा बोलिरहेको बताए । तर अहिले भने आफू अर्धमौन अवस्थामा रहेको दीपकले बताए । ‘राजनीतिक विषयमा बोलिरहेको छु, अहिले अर्धमौन […]

Read More

भरतपुरमा उमेश श्रेष्ठको गाडी तोडफोड

३० कात्तिक, चितवन । चितवन क्षेत्र नं. २ का नेपाली कांग्रेस उम्मेदवार उमेश श्रेष्ठको कार भरतपुरमा तोडफोड भएको छ । बा ३ च २०५० नम्बरको प्राडो कारमा अपरिचित समूहले आज बिहान ११ बजेतिर तोडफोड गरेको हो । श्रेष्ठ भरतपुर महानगरपालिका वडा नं. १० पुरानो मेडिकल कलेज अगाडि चुनाव प्रचारमा थिए । गाडी रोकेर भेटघाटमा रहेको […]

Read More